Verschillende toepassingen van Lean
Lean management, afkomstig uit de Japanse maakindustrie, vooral bekend door het Toyota Production System, is een filosofie gericht op het maximaliseren van klantwaarde door het minimaliseren van verspilling. Hoewel het zijn oorsprong vindt in de productie, heeft lean management de afgelopen decennia zijn weg gevonden naar de kennisintensieve industrie. In deze blog kijken we naar hoe lean principes verschillend worden toegepast in de maakindustrie en de kennisintensieve sector.
Lean in de Maakindustrie
In de maakindustrie is de focus van lean op het streamlinen van processen, het verminderen van verspillingen zoals overproductie, wachttijden, overbodig transport, onnodige bewerkingen, overtollige voorraden, defecten en onbenut talent. Door processen te standaardiseren en continu te verbeteren, streven fabrieken naar een optimale doorstroomtijd en kwaliteit. Belangrijke lean tools die worden ingezet zijn onder andere 5S voor werkplekorganisatie, Kanban voor voorraadbeheer, en Kaizen voor continue verbetering. Deze methoden zijn direct toepasbaar op de tastbare, repetitieve en voorspelbare productieprocessen.
Lean in de Kennisintensieve Industrie
In tegenstelling tot de maakindustrie, hebben kennisintensieve organisaties zoals IT-bedrijven, adviesbureaus en onderwijsinstellingen te maken met abstracte producten zoals informatie, advies, en kennis. Hier wordt lean toegepast om de efficiëntie in projectmanagement, innovatieprocessen en dagelijkse werkzaamheden te verbeteren. Verspilling in deze context omvat vaak onnodige vergaderingen, miscommunicatie, onduidelijke verantwoordelijkheden, en dubbel werk. Lean tools zoals visuele managementborden, daily stand-ups en retrospectives worden aangepast om de communicatie en transparantie in teams te verbeteren. De nadruk ligt op het stroomlijnen van de informatiestroom en het verhogen van de reactiesnelheid op klantvragen.
Verschillen in Toepassing
De toepassing van lean principes in de maakindustrie en de kennisintensieve sector vertoont zowel overeenkomsten als verschillen. Beide sectoren streven naar het verwijderen van verspillingen en het verbeteren van processen, maar de uitvoering varieert aanzienlijk.
Tastbaarheid van Producten: In de maakindustrie zijn de resultaten van lean vaak onmiddellijk zichtbaar, zoals een verminderd aantal defecte onderdelen of een snellere doorlooptijd. In kennisintensieve sectoren zijn de producten minder tastbaar, wat het moeilijker maakt om verspillingen te identificeren en successen te meten.
Aard van de Werkzaamheden: Lean in de maakindustrie is sterk gericht op repetitie en voorspelbaarheid, wat het makkelijker maakt om processen te standaardiseren. Kenniswerk daarentegen is vaak meer variabel en vereist flexibiliteit en aanpassingsvermogen, wat standaardisatie bemoeilijkt.
Tools en Methoden: Hoewel veel lean tools universeel zijn, vereist de toepassing ervan in de kennisintensieve industrie vaak een andere benadering. Bijvoorbeeld, waar Kanban in de productie wordt gebruikt voor materiaalbeheer, kan het in de softwareontwikkeling toegepast worden voor het beheren van werkstromen.
Wat heeft gedrag er mee te maken?
Of je Lean nu toepast in de maakindustrie of in de kennisintensieve industrie, je hebt altijd te maken met mensen en gedrag. Uit diverse onderzoeken blijkt dat circa 70% van de verandertrajecten mislukt. Dat is voor 80% te wijten aan het gedrag van de mensen die daar bij betrokken zijn. Wanneer we op zoek gaan naar oplossingen hiervoor, komen we vaak niet verder dan lege hulzen: "we moeten het management meer betrekken", "er is meer training voor personeel nodig". Deze beschrijven we dan als hygiënefactoren of kritische succesfactoren voor een geslaagde verandering. Maar let op: dit zijn alleen factoren die ervoor zorgen dat het NIET mislukt. We hebben nog steeds onvoldoende kennis in hoe het dan WEL lukt. De antwoorden hierop gaan we niet vinden in Lean, maar komen uit de gedragswetenschap, veranderkunde of teamcoaching. Precies deze inzichten moeten we integreren voor een effectief verandertraject.
Conclusie
Door deze verschillen inzichtelijk te maken, kunnen organisaties uit beide sectoren lean methodieken op een effectievere wijze toepassen, afgestemd op hun specifieke behoeften en uitdagingen. De essentie van lean - het streven naar waardecreatie door eliminatie van verspilling - blijft echter universeel. Focus echter vooral op de gedragskant van de verandering. Het is gewoon statistiek: daar ligt de grootste oorzaak van mislukking.